Monday, March 9, 2020

"පෙරේරලාගේ කසාදේ" ව්‍යාපෘතිය


ඇත්තටම, "පෙරේරලාගේ කසාදේ" කියන්නේ විශේෂ වස්ත්‍රාභරණ, රංගාලෝකය, අංග රචනය ආදිය සමඟ, මුල අග ඇති කතාවක් සහිතව, වේදිකාවේ පෙන්වන සම්මත නාට්‍යයක් නෙමේ. ඒ නිසා, මේ නාට්‍යය අපට සම්මත වේදිකාවක් සහිත රංග ශාලාවක පෙන්නන්න බෑ. අප පෙරේරලාගේ කසාදේ රඟ දක්වන්නේ වෙනම සකස් කළ ඊටම ආවේණික අවකාශයක සමීප කුඩා ප්‍රේක්ෂකාගාරයකටයි. මේ රංගයේ ඇත්තේ චරිත දෙකක් ප්‍රේක්ෂකයින් සමඟ, සමහර අවස්ථාවල රංග මායාව පවා ඉක්මවා ගොස්, සැබෑවටම කරන යම් ජවනිකා වගයක්.

"පෙරේරලාගේ කසාදේ" රංගය නිර්මාණය වෙන්නේ සංවාද මණ්ඩප ආකෘතියේ සිට රංග චිකිත්සාව දක්වා විවිධාකාර නාට්‍ය ආකෘති සහ භාවිතාවන් ඇසුරු කරගෙනයි. ඒ කියන්නේ, මෙය නාට්‍යය නම් ආකෘතියෙන් පමණක් නොවෙයි, සන්දර්භයෙන්, ‘නාට්‍යයක් නැරඹීම’ නම් වූ ක්‍රියාවෙන්ම ඉවත් වූ රංගයක්. සමස්තයක් ලෙස පසුගිය කාලයේ මෙවැනි ප්‍රවේශයන් හැඳින්වූයේ පෝස්ට් ඩ්‍රැමටික් තියටර් (Post Dramatic Theatre) නමින්. ඔබ එන්නේ නාට්‍යයක් නරඹන්නට නොව රංගයට අනුභූතිය වූ අදාළ කාරණය වන, මෙහි දී නම්, "කසාදයෙන් කලකට පසු අඹු සැමියන් මැදි වයසට යද්දී ඔවුනොවුන් අතර පෙර තිබුණු ආදරය සහ එකිනෙකා ගැන තිබුණු ගෞරවය හා අවධානය අඩු වෙන්නේ ඇයි?", කියන කාරණයට යම් සැබෑ ‘ප්‍රතිකාරයක් ගන්නයි’. ප්‍රේක්ෂකයා සම්බන්ධ කරගෙන පවත්වාගෙන යන මේ රංගයේ බොහෝ අවස්ථාවල දී ප්‍රේක්ෂකයින් තමන්ගේ අතිශය පුද්ගලික විස්තර සහ තොරතුරු ප්‍රේක්‍ෂකාගාරය හා බෙදා ගන්නා අතර සමහර ප්‍රේක්ෂකයින් ගේ දෑස්වල කඳුළු පිරීම දක්වා ඔවුන් සංවේදී වන අවස්ථාවන් අපට නිතර දකින්නට ලැබෙනවා.

මෙම රංගය, සිඩිනි කොළඹ රංග ව්‍යාපෘතිය නමින් 2014 දී අප නිල වශයෙන් පිහිට වූ රංග සංවිධානයේ වැඩමුළු සහ පර්යේෂණවලින් මතු වූ පළමුවෙනි නිර්මාණයයි. එය පසුගිය අවුරුදු තුනකට ආසන්න කාලය තුන පුරාම මසකට සාමාන්‍යයෙන් එක් දර්ශනයක් ලෙස නොකඩවා ඕස්ට්‍රේලියාවේ සෑම ප්‍රධාන නගරයකම වාගේ රංගගත වුණා. "පෙරේරලාගේ කසාදේ" රංගය මේ වනවිටත් ඕස්ට්‍රේලියාවේ සිටින ශ්‍රී ලාංකික නාට්‍ය කණ්ඩායමක් නිෂ්පාදනය කළ, වැඩිම වාර සංඛ්‍යාවක් මෙන්ම රටේ වැඩිම ප්‍රදේශ ප්‍රමාණයක් ආවරණය කළ නාට්‍යය බව කිව යුතුයි.

"පෙරේරලාගේ කසාදේ" හි රංගනයේ නියැලෙන ප්‍රධාන රංගධරයන් වන සුජීව මුදලිගේ සහ දේවිකා ප්‍රනාන්දු සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රවීණ යැයි කියනා ඕනෑම නළුවකුගේ මට්ටමට තමන්ට ද රඟපෑමට හැකි බව මේ වන විට ප්‍රේක්ෂකාගාරයට පෙන්වා තිබෙනවා. ඒසේම අපට ලැබෙන ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාරවලින් ද පෙනෙන්නේ "පෙරේරලාගේ කසාදේ" රංගය මෙතරම් දර්ශන වාර සංඛ්‍යාවක් ගෙන යන්නටත්, එසේම, වරක් රංගය නැරඹූ ප්‍රේක්ෂකයින්ම එම නගරවල නැවතත් දර්ශන සංවිධානය කරන්නටත් හේතුව, නළු නිළියන්ගේ රංගනය ඇතුළු නිෂ්පාදනයේ ඇති ගුණාත්මක මට්ටම බවයි. අපේ සියලුම නාට්‍ය සහ වෙනත් නිෂ්පාදන ද අප ඉදිරිපත් කරන්නේ එවැනි ප්‍රවීණ මට්ටමකින් පමණයි.

"පෙරේරලාගේ කසාදේ" රංගය නිර්මාණය කරන්න පමණක් අපට අවුරුද්දකට වඩා කල් ගත වුණා. අප ලැබූ මෙම සාර්ථකත්වයත් සමඟ අපි තවත් රංග ක්‍රියාකාරකම් දෙකක් මේ වනවිට නිෂ්පාදනය කරමින් ඉන්නවා. ඉන් එකක්, පෙරේරලාගේ කසාදේ රංගයේ ම ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනයයි. අනෙක, මේ ආකෘතියටම තරමක් සමාන ආකෘතියකින් ඉදිරිපත් කෙරන, ඕස්ට්‍රේලියාවට සංක්‍රමණය කළ ශ්‍රී ලාංකික දෙමව්පියන් මුහුණ දෙන ප්‍රශ්නයක් වූ, ඔවුන්ගේ දරුවන් හදාවඩාගත යුත්තේ තම ශ්‍රී ලාංකික හරයන් සහ සම්ප්‍රදායන්වලට අනුවද නැතිනම් ඕස්ට්‍රේලියානු ක්‍රමයට ද යන්න වඩා ගැඹුරින් හා මනෝවිද්‍යාත්මකව සාකච්ඡා කරන රංගයක්.

ශ්‍රී ලංකාවේ නාට්‍ය කලාව සංවර්ධනය වීම සඳහා අපේ ප්‍රධාන යෝජනාව නම්, සෑම සංස්කෘතියක සහ සමාජයක සිදුවෙන ආකාරයට ම, ලෝක නාට්‍ය කලාව ද වර්ධනය වූ ආකාරයට ම, ශ්‍රී ලාංකික නාට්‍ය කලාව ද විවිධාකාර නාට්‍ය භාවිතා, ප්‍රවණතා, සම්ප්‍රදාය හරහා සංකීර්ණත්වයට පත් වී නාට්‍ය සඳහා පුළුල් ඉල්ලුමක් ඇතිවිය යුතු බවයි. ඒ අනුව, දැනට අප සිංහල ඩයස්පෝරාව හරහා කරන මෙම නාට්‍ය භාවිතාව, මෙතෙක් නොතිබුණු ශ්‍රී ලාංකීය නාට්‍ය කලාවක් වර්ධනය කිරීම සඳහා යොදාගත හැකි හොඳම ක්‍රමයක් බව අප විශ්වාස කරනවා.

එය කළ හැකි නම්, ඊට වඩාත්ම ගැලපෙන, හොඳ පරිසරයකයි අප ජීවත් වෙන්නේ. විශේෂයෙන් ම, සිඩ්නි වැනි ලෝක නාට්‍ය කලාවේ කේන්ද්‍ර ස්ථානයක ඉන්නා අපට ලෝකයේ සියලුම හොඳ නාට්‍ය නිෂ්පාදන හා නාට්‍ය ක්‍රියාකාරකම් ඇසුරු කරන්නට අවස්ථාව ලැබෙනවා පමණක් නොවේ, මේ වන විටත් අපට ඕස්ට්‍රේලියාවේ තිබෙන ප්‍රධාන නාට්‍ය සමාගම් කීපයක්ම සහයෝගය දීමට ඉදිරිපත් වී තියෙනවා. ඒ වගේම, ශ්‍රී ලංකාවේ නාට්‍ය කලාව සාමාන්‍යයෙන් අද පවතින්නේ මුළුමනින්ම වාගේ අනුග්‍රාහක වෙළඳපොළක් හරහා නම්, ආර්ථික වශයෙන් වඩා ස්ථාවරව සිටින ඩයස්පෝරා සමාජයේ සිටින විශාල ප්‍රේක්ෂකාගාරය තුළට නාට්‍ය කලාව ගෙනියන්නට හැකිනම්, ප්‍රේක්ෂක අනුග්‍රහයෙන් ද අපට පවතින්න පුළුවන් වෙනවා.

පසුගිය කාලය අප නාට්‍ය කණ්ඩායම දිගටම පවත්වාගෙන ගියේ මුළුමනින්ම ප්‍රේක්ෂක අනුග්‍රාහකත්වය හරහායි. ඊට අමතරව, අප නාට්‍ය කණ්ඩායමේ සිටින අය ද මුදල් සහ ජනප්‍රියත්වය කියන කාරණා පිළිබඳව කරදර නොවන පිරිසක් බැවින්, ඔවුන් හරහා නිර්මාණයක් වඩා සාර්ථක කරගැනීමට ඇති හැකියාව වැඩියි. ඒ වාගේම ඕස්ට්‍රේලියාවේ ඉතා විශාල සංඛ්‍යාවක් වූ විවිධ ජාතිකයින්ගෙන් සැදුම් ලත් සමාජයක් තියෙන නිසා, ඉතා පහසුවෙන් ම, ඉංග්‍රීසියෙන් සෑදු ශ්‍රී ලාංකික නිෂ්පාදනයක් අනිකුත් ජාතිකයින්ගේ ප්‍රේක්ෂකාගාරකට යාමට ඇති හැකියාවත් වැඩියි. නමුත් මේ තත්ත්වය අපේ ඩයස්පෝරා සමාජය තුළ වර්ධනය වීමට ඇති ප්‍රධානම අභියෝගය නම් ප්‍රවීණ මට්ටමේ රචකයින්, අධ්‍යක්ෂවරුන් සහ නළුවන් ආදීන් ප්‍රමාණවත්ව නැතිවීමයි. එම ප්‍රශ්නය විසඳා ගන්න හැකි නම් ඉතා පුළුල් ශ්‍රී ලාංකික නාට්‍ය කලාවක් වර්ධනය වීමට අවශ්‍ය වඩාම හොඳ පරිසරය ඇත්තේ ද ඕස්ට්‍රේලියාව වැනි රටවල ඩයස්පෝරා අවකාශය තුළයි. අපේ ප්‍රාර්ථනාව ඕස්ට්‍රේලියාවේ පමණක් නොව ලොව සෑම රටකම සිටින ශ්‍රී ලාංකික ඩයස්පෝරාව තුළින් ප්‍රවීණ නිෂ්පාදන බිහිවී ශ්‍රී ලාංකික නාට්‍ය කලාව වඩාත් පුළුල් සහ විශාල පරාසයක් දක්වා විහිදී යාමයි. අප එයට සහයෝගය දක්වන්නට කැමැති අය සමඟ සම්බන්ධව කටයුතු කිරීමට බලාපොරොත්තුව ඉන්නවා. කෙසේ හෝ අපේ ප්‍රධානම අරමුණ නම් හුදෙක් නාට්‍යයක් නිෂ්පාදනය කර පෙන්වීම නොව, නාට්‍ය කලාවේ විවිධ සංකල්ප ගොඩනැගීම සහ පර්යේෂණ කිරීමයි.

දැනට අපේ රංග ව්‍යාපෘතියේ සෑම දර්ශනයක් ම අවසානයේ ප්‍රේක්ෂකයින් සමග නාට්‍ය නිර්මාණය හා රසවින්දනය ගැන මධුවිතක් හෝ බීමක් සමග අර්ථවත් කතා බහක් ද ගෙනියන යන අතර එවැනි ක්‍රියාකාරකම් හරහා අප නාට්‍ය ලෝලීත්වය ඇති අලුත් ප්‍රේක්ෂකාගාරයක් ගොඩනගන්නට උත්සාහ කරනවා. මෙතෙක් "පෙරේරලාගේ කසාදේ" රඟ දැක්වූ සෑම පළාතකම ප්‍රේක්ෂකයින් අපට ඉදිරියේ දී ද සහයෝගය දෙන්නට ඉදිරිපත් වුණා. "පෙරේරලාගේ කසාදේ" රංගය ඉංග්‍රීසියෙන් නිෂ්පාදනය කිරීමට හේතු වූයේ ද ඩයස්පෝරාවේ දෙමළ සහ ඉංග්‍රීසි භාෂා කතාකරන අනිකුත් ශ්‍රී ලංකිකයින්ගේ උද්යෝගය යි.

අප යමින් සිටින්නේ මින් පෙර කිසිවකුත් නොගිය මාවතක බැවින් අපේ උත්සාහය කෙටි කාලීන එකක් නොව, සමහරවිට මුළු ජීවිත කාලයම යටකර දැමිය යුතු එකක් විය හැකියි. නමුත් අප ඒ අභියෝගය භාරගන්නට සූදානම්. අප එය කරන්නේ දුෂ්කර වැඩක් ලෙස සලකා නොව සතුටක් ලෙස සලකායි. ඒ නාට්‍ය කලාවට අපේ ඇති ළැදිකම නිසයි.

ඔබේ සහයෝගයට ස්තුතියි.

-ධනංජය කරුණාරත්න

Sunday, March 8, 2020

“The Perera’s Marriage” Project


This is not a conventional play presented with special costumes, light effects, make-up and a well-crafted story. As a result, this play cannot be presented onstage in a conventional auditorium and so it is played in a specially arranged theatrical space. The performers interact with the audience as if in a real situation, sometimes going beyond the theatrical illusion.

This play has been influenced by multiple theatre practices from “Forum-style theatre” to “Theatre Therapy”; in general, this kind of style is referred to more recently as a post-dramatic theatre form. However, this play is different not only a viewing perspective but also in terms of theatre context itself. The play explores the issue of why most married couples, when they reach middle age, no longer feel as romantic as they did when they first married. The audience is encouraged to share their real experience with the characters and others and most of the time members of the audience will become very emotional, to the point that tears are visible.

This is the first production emanating from the workshops and training of our group, the Sydney-Colombo Theatre Project, that was formally established in 2014. This play has been staged almost once a month for the past three years or so, covering almost all the major Australian cities – in the process, making it the first-ever theatrical work produced by a Sri Lankan troupe in Australia to have been performed in all states and which has had the most number of performances. The main actors of the play, Sujeewa Mudalige and Devika Fernando, have shown skills equal of any professional actor. Professional quality is a key aspect of the production of our plays. According to audience feedback, the reason for the play’s demand is the quality of the production, including the actors’ skills. This play has been more than a year in the making and with its success we are currently producing two other works. One is an English version of “The Pereras’s Marriage” and the other – using a similar structure – is about an issue faced by Sri Lankan migrant parents in Australia; whether to raise their children according to Sri Lankan values or Australian values.

Our main suggestion for Sri Lankan theatre is to develop as other world theatre cultures have developed. Sri Lankan theatre should expand to use different theatre practices, traditions and cultures beyond language and geographical limitations. Thus, we believe that our type of Diaspora theatre practices will help develop a new Sri Lankan theatre stream that links to its motherland from the outside world, providing wider dimensions to existing Sri Lankan theatre.

There is a great social and cultural environment in places like Sydney for a theatre culture to grow, where one can enjoy mainstream world theatre productions from all over the world as well as other rich theatre activities. We are already fortunate enough to have received the favour of some of the main theatre companies in Sydney. In Sri Lanka, theatre is mainly dependent on a sponsor market, whereas in Australia, an appreciative Sri Lankan Diasporic community can provide a stable source of economic support. Our production has so far been almost completely supported by the audience. As well, the artistes in our group have no special interest in making money or being famous, as is generally the case in Sri Lanka, which is another great help for good theatre practice to grow.

As there is a multicultural community in Australia, we have more opportunity to take our works to other ethnic communities. However, for this to happen, the main challenge we need to overcome is to have enough Sri Lankan actors, playwrights and directors, etc., who have the right professional-level skills. Currently, we are working on producing professional level Sri Lankan artistes. Our wish is to have a rich Sri Lankan Theatre Culture that deals with the motherland, and with the Diaspora not only in Australia but also in the rest of the world. We are more than happy to help and share what we can do for others in this space.

We hold discussions about enjoying plays and theatre in general with a social drink after every show we perform in order to increase the interest in theatre in our community and also organise other theatre activities for public interest, not only in Sydney where we are based but also in other states. People who have seen our work have shown a special interest in supporting us; in fact, the main motivation for producing an English version of “The Perera’s Marriage” is the keen interest from Sri Lankan Tamil and English speaking communities.

Our effort to initiate a broad Diasporic theatre culture that is linked to the Sri Lankan motherland cannot be achieved overnight but is obviously a lifetime journey. It may be that we are still at the very beginning but at least we have started the journey and it is our pleasure because theatre is our endless passion.

Thank you for your support.

-Dhananjaya Karunarathne